Công nghiệp phần mềm Việt Nam: Thừa thách thức, thiếu triển vọng

Trong khi đó, VN lại vẫn đang đặt mục tiêu xa vời là trở thành "cường quốc về CNTT".

Thực trạng đáng buồn

Ngay từ năm 2000, Bộ Chính trị đã có Chỉ thị số 58-CT/TW về đẩy mạnh ứng dụng và phát triển CNTT phục vụ sự nghiệp CNH-HĐH đất nước. Có thể nói, đây chính là "kim chỉ nam" cho việc phát triển CNTT nước nhà, trong đó có CNPM của VN. Chỉ thị này đặt mục tiêu: Sau 5 năm CNPM phát triển, hình thành định hướng xuất khẩu PM; nguồn nhân lực CNTT phát triển nhanh, đa dạng trong đào tạo...

Tuy nhiên đến năm 2007 khi thực hiện tổng kết 5 năm, điều "đau lòng" mà chính giới CNTT VN phải thừa nhận, nói ra và chấp nhận là: Mục tiêu "Trình độ và hiệu quả ứng dụng CNTT đạt mức trung bình các nước trong khu vực đã không đạt. Thậm chí, trình độ CNTT của VN đã bị xếp vào hàng tụt hậu xa so với một số nước ASEAN và mức trung bình của thế giới".

Riêng đối với ngành CNPM, mục tiêu "500 triệu USD sản lượng PM, trong đó có 200 triệu USD xuất khẩu" cũng thất bại thảm hại. Cụ thể đến thời hạn như kế hoạch, CNPM của VN chỉ đạt tương ứng là 45% của số tiền 500 triệu USD. Còn đối với xuất khẩu, CNPM của VN chỉ đạt được tỉ lệ là 35% trong số 200 triệu USD như đề ra.

Tuy nhiên, sự "lạc quan tếu" của ngành CNPM vẫn diễn ra trong hầu hết các năm tiếp theo. Năm 2006, "cột mốc" 500 triệu USD tiếp tục thất bại khi hệ thống DN và toàn ngành CNPM của VN chỉ chinh phục được con số 300 triệu USD, trong đó xuất khẩu PM đạt được 90 triệu USD. Một lần nữa, Hiệp hội DNPM VN (VINASA) lại phải thừa nhận rằng: CNPM của VN chưa đạt mục tiêu đề ra, chưa xứng với kỳ vọng và... phải chờ đợi sự đột phá.

Tiếp đó đến năm 2007, trong khi nền kinh tế thế giới khởi sắc, thậm chí và phát triển nóng; CNPM của VN trong năm này được hứa hẹn bởi hàng loạt các gói đầu tư lớn từ các tập đoàn lớn vào VN. Thế nhưng, dù đã hết sức cố gắng, mức độ tăng trưởng 30% đã thực sự trở thành con số ấn tượng. Tuy nhiên, CNPM của VN một lần nữa lại phải ngậm ngùi với con số 498 triệu USD. Như vậy tức là sau 3 năm, mục tiêu 500 triệu USD doanh thu từ CNPM vẫn chưa đạt được.

Tổng kết giai đoạn này, ông Phạm Thúc Trương Lương - TGĐ Cty công nghệ tin học Tinh Vân, ông Trần Lương Sơn - Tổng Giám đốc VietSoftware và nhiều DN khác cho rằng: CNPM của VN vẫn chưa tạo ra được một cuộc cách mạng hay là ấn tượng. Nhiều DN đã hy vọng, kỳ vọng, nhưng thực sự đã bị thất vọng.

Báo động tụt dốc

Năm 2008, CNPM của VN đã bắt đầu có dấu hiệu rơi vào sự suy thoái và tụt dốc. Theo nhiều chuyên gia CNTT thì thực sự ngành CNTT cũng như giới CNPM của VN đã rơi vào chủ quan, lơ là và thậm chí là vẫn duy ý chí và "lạc quan tếu". Trên thực tế, trước những đánh giá rất cao về VN như "Con rồng", "Con hổ", "Tốp đầu"... của các tổ chức, DN nước ngoài đã khiến cho VN "ngủ quên" mà không biết rằng các thị trường như Indonesia, Thái Lan, Philippines đang lớn dậy.

Đặc biệt, Trung Quốc và Ấn Độ mới thực sự là những "Con rồng", "Con hổ" khi các quốc gia này vừa có nhân lực dồi dào, vừa có chiến lược đầu tư và phát triển đúng hướng. Đây cũng chính là những quốc gia đông dân đang cạnh tranh trực tiếp với VN cả về số lượng nhân lực CNTT, cả về giá cả gia công PM và cả về trình độ CNTT cũng như trình độ ngoại ngữ...

CNPM VN đang khủng hoảng thừa nhân lực.